Sportjournalist John Volkers raakte tijdens de WK-tafeltennis in Rotterdam geïnspireerd door Timo Boll en ontdekte bijzondere kwaliteiten die hij ook bij tennisicoon Roger Federer waarnam. Zijn treffende artikel werd gepubliceerd in de Volkskrant en geanalyseerd op de Action Type-website. Timo en Roger beschikken beiden over een zogenoemde conceptuele motoriek en kennen allebei een verticale organisatie daarvan.

Vaak zien we het wel, maar weten we niet waar het vandaan komt. Een mooi voorbeeld is nog altijd het door Foppe de Haan zo kenmerkend benoemde heupschot van Ryan Babel (ESFJ). In Action Type termen, een typisch kenmerk van de SF motoriek. Ook het bijgevoegd artikel van John Volkers in de Volkskrant over de Duitse tafeltennistopper Timo Boll kunnen we in dit opzicht als treffend karakteriseren.

Boll kent voorkeuren voor het Action Type INTJ. Mensen met een conceptmotoriek (NT) moeten het niet zo zeer van hun bewegingsgevoel hebben, maar zijn vooral aangewezen op het verkrijgen van het beeld. NT-ers kennen het temperament van rationalist en manifesteren zich in de sport en daarbuiten als ware strategen. Timo Boll werd op achtjarige leeftijd door Helmut Hampl ontdekt. Dit niet zo zeer vanwege zijn technische gaven, zijn motoriek werd eerder als onorthodox omschreven, maar vooral vanwege zijn stabiele persoonlijkheid en uitmuntende spelinzicht. Van de vier door Action Type onderscheiden motorische stijlen is de conceptuele motoriek in de kinderjaren als laatste uitgerijpt.

Volkers schrijft over de haviksogen van Boll. Action Type maakt onderscheid tussen scherp (T) en globaal (F) zien. Tafeltennissers met een voorkeur voor scherp waarnemen kunnen inderdaad het logo op de aankomende bal zien tollen. Daarmee schatten ze het effect van bijvoorbeeld de service van de tegenstander nauwkeurig in. Tafeltennissers met een voorkeur voor globaal zien zullen zich van een andere waarnemingsstrategie bedienen, zij leggen het accent meer op de beweging die het bat van de tegenstander op de bal maakt en checken met hun binoculair zicht het effect van de bal na de stuit op de eigen tafelhelft nog eens. Voor iemand met F-voorkeur is de ritmische relatie met de context belangrijk, zeg maar hoe de bal ten opzichte van de omgeving beweegt.

Dan Timo zijn eerder dunnere dan dikkere benen. Dat heeft te maken met de natuurlijke manier van voortbewegen. Action Type maakt daarin onderscheid tussen walking from the bottom (S) en walking from the top (N), respectievelijk het gebruik van voornamelijk concentrische tegenover voornamelijk plyometrische kracht. Het geeft duidelijke accentverschillen in de spiervorming van de benen. Dat Boll zich als een echte N voortbeweegt blijkt tussen de rallies door fraai uit zijn ietwat met het lichaam vooroverhellende loopje. Mensen die ‘from the top’ bewegen ontwikkelen vooral de spierketens die zich meer aan de achterzijde van het lichaam bevinden. Met zijn slagen werkt hij naar die sterkere PM-ketens toe. Het is veel eerder te duiden als het natuurlijke van zijn motoriekstijl dan dat je bang zou moeten zijn dat het rugblessures oplevert. Van jongs af aan is de beweging naar zijn PM-ketens te herkennen.

Ook de vergelijking met tennisicoon Roger Federer is niet uit de lucht gegrepen. De Zwitser kent als Action Type ENTP, net als Boll zijn INTJ voorkeuren komt dit neer op de conceptmotoriek in combinatie met een verticale organisatie daarvan. Dit laatste wil zeggen dat dergelijke racketsporters van nature gemakkelijk met veel topspin spelen. De richting waarin de motoriek georganiseerd is blijkt zo archaïsch bepaald, dat als je daar te veel en te vaak tegenin handelt blessures onvermijdelijk zijn. In het centre court hebben Timo en Roger gemeen dat ze als geen ander het overzicht hebben wanneer ze in de rally moeten blijven en wanneer ze op zoek kunnen gaan naar het punt, een kwaliteit die verbonden is met de prefrontale cortex (NT).

Timo Boll is een mooi voorbeeld van hoe belangrijk een reëel zelfbeeld en persoonlijkheidsontwikkeling in de sport zijn. Als kind al was het duidelijk dat hij in zijn thuisomgeving wilde opgroeien, een sportinternaat kwam in zijn denkbeelden niet voor. Nog steeds maakt zijn ontdekker Helmut Hampl deel uit van het trainerscollectief dat Timo begeleidt. Dit samen met de Duitse bondscoach Jörg Rosskopf en onze landgenoot Danny Heister, die hoofdtrainer is van Boll zijn club Borussia Düsseldorf. Onlangs herhaalde Borussia Düsseldorf het huzarenstuk van een seizoen eerder door zowel de Champions League, de nationale titel als de Duitse beker te winnen.

Terugkijkend op zijn drie jaar bij de Nederlandse bond ziet Heister dingen in perspectief. Hij is als trainer meer ervaren en ziet dus zaken die hij toen niet zag. "Sommige zaken zijn wel verklaarbaar. Ik werk veel met het Action Type van Peter Murphy en merk dat je personen niet hetzelfde kunt benaderen, ieder individu is anders. Je ontwikkelt jezelf ook daarin."